تغذیه سالم

سرطان از جمله بیماري هائی است که تغذیه صحیح در پیشگیري و درمان آن می تواند نقش داشته باشد. این پرسش و پاسخ ها خواندنی است:

آیا غذاي خاصی به طور عمده باعث سرطان می شود؟

تا به حال غذاي مشخصی که سرطان زا باشد، شناخته نشده است. اما بعضی مواد شیمیایی، آفت کش ها، سم ها و مواد افزودنی و حتی آلوده کننده هایی که به طور اتفاقی وارد غذاها می شوند، می توانند از دسته مواد سرطان زاي قوي باشند. داره دارو و غذا کنترل جدي این عوامل را اجباري کرده است. بعضی متخصصان تخمین می زنند که رژیم غذایی می تواند در دست کم، یک سوم از کل موارد سرطان ها دخالت داشته باشند. به عنوان مثال، شیوع بالاي سرطان هاي مري و معده در مناطقی که از غذاهاي نمک سود شده، دودي )برنج و ماهی دودي و.... ( نیتراتی )سوسیس، کالباس( استفاده می کنند مشاهده می شود.
دریافت بالاي نمک و نیترات و ترکیبات موجود در دود، از دسته عوامل خطر بروز این سرطان ها به شمار می رود. چاقی، شیوه غلط زندگی، بی تحرکی، رژیم غذایی، فاقد سبزي ها، میوه ها و غلات کامل، ماهی و ماکیان در ایجاد و پیشرفت سرطان هاي سینه و روده نقش موثري دارند.

چه عواملی در ایجاد سرطان ها نقش دارند؟
استعداد ژنتیکی، عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن، قرار گرفتن و در معرض دود سیگار، آلودگی هوا، قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید و اجزاي آلوده کنده رژیم غذایی مانند آفت کش ها و سم ها، نگهدارنده ها، افزودنی ها و رژیم هاي غنی از چربی، گوشت قرمز، غذاهاي فرآیند شده، رژیم هاي عاري از سبزي ها و میوه ها و شیوه غلط زندگی، بی تحرکی می توانند در ایجاد انواع سرطان ها نقش مهمی داشته باشند.

آیا رژیم غذایی می تواند در پیشگیري از سرطان ها نقش داشته باشند؟
برخی از مواد غذایی ممکن است حاوي مواد پیشگیري کننده از انواع سرطان ها باشند. اجزاء اساسی رژیم غذایی در پیشگیري از سرطان ها عبارتند از:
-۱ آنتی اکسیدان ها :
آنتی اکسیدان ها که در منابع مختلفی از غذاها یافت می شوند، می توانند در برابر سرطان ها اثر محافظتی داشته باشند. آنتی اکسیدان ها با کاهش رادیکال هاي آزاد در بدن، در پیشگیري از انواع سرطان ها نقش مهمی دارند. رادیکال هاي آزاد یک جزء شیمیایی بسیار فعال می باشد که حاوي یک یا تعدادي الکترون هاي جفت نشده می باشند که به طور طبیعی در سیستم تنفسی و اکسیداسیون و سیستم ایمنی بدن نقش مهمی دارند. اما فعالیت بیش از حد، یا مقادیر بیش از اندازه آن ها می تواند به بدن آسیب برساند و بافت هاي مختلف بدن را تخریب نماید. آنتی اکسیدان ها به طور طبیعی از فعالیت بیش از حد آن ها جلوگیري کند.
مواد آنتی اکسیدانی شامل: سلنیوم، کاروتنوئیدها، ویتامین E ویتامین C می باشند که مانع از آسیب سلول ها و بافت ها می شوند و می توانند از بروز تغییرات سلول هاي بدخیم جلوگیري نمایند.
-۲ فیبرها:
رژیم غذایی غنی از فیبر در کاهش خطر سرطان ها به خصوص سرطان روده نقش دارد. رژیم هاي گیاهی کم کالري، پرفیبر، غنی از حبوبات، غلات کامل، سبزي ها و میوه ها، خطر بروز سرطان ها را کاهش می دهند. فیبرها، با افزایش سرعت انتقال مواد غذایی از روده بزرگ باعث می شوند، باکتري هاي روده فرصت کمتري براي تولید مواد سرطان زا از آن ها داشته باشند، همچنین دیواره روده براي مدت طولانی در معرض مواد سرطان زا قرار نگیرند. احتمال داده می شود که فیبر مواد غذایی، ترکیب شیمیایی مواد تولید شده توسط باکتري هاي روده را تغییر داده و خاصیت سرطان زایی آن ها را کاهش دهد.
فیبرها ممکن است به عنوان ماده ضد سرطان زا با باقیمانده اسیدهاي صفراوي که ممکن است در مقادیر زیاد سرطان زا باشند، ترکیب شده و اثر آن ها را خنثی نمایند. فیبرها ترکیباتی هستند که در دیواره سلول هاي گیاهان مثل سبزي ها، میوه ها، سبوس، غلات کامل، حبوبات، مغزها یافت می شوند. با دریافت کافی و متناسبی از گروه غلات، میوه ها و سبزي ها می تواند از بروز بسیاري از سرطان ها پیشگیري کرد. توصیه می شود روزانه ۴۰۰ گرم یا ۵ بار در روز میوه ها و سبزي ها مصرف شوند.

-3 غذاهاي گیاهی
- سبزي ها خانواده کلم و گل کلم حاوي ترکیبات غیر مغذي هستند که آنزیم هاي داراي توانایی تخریب مواد سرطان زا را فعال می کنند.
- پیاز سیر، تره خصوصا" هنگامی که خام خورده می شوند در کاهش خطر سرطان معده موثرند. مواد سولفوري موجود در این غذاها با آنزیم هاي موثر در بروز سرطان برخورد کرده و ساخت مواد سرطان زا را متوقف می نمایند.
- هویج، گوجه فرنگی و مرکبات: این غذاها حاوي اسید فنولیک می باشند، و از سرطان کوکون با ممانعت از آزاد شدن مواد سرطان زا، پیشگیري می نمایند.
- دانه هاي سویا و مشقات سویا: با ممانعت از عملکرد استروژن ها، از بروز سرطان سینه ممانعت می نمایند. استروژن یک نوع هورمون زنانه می باشد که مقادیر زیاد از حد آن باعث افزاش شانس ابتلا به سرطان سینه می شود.
- توت فرنگی، تمشک، انگور و سیب: این مواد حاوي اسید الاگیگ هستندکه می توانند برخی رادیکال هاي آزاد خطرناك موجود در دود سیگار را خنثی نمایند.
- پیاز، چاي سبز، انگور، مرکبات: این مواد سرشار از ایروفلاونوئیدها هستند، که می توانند تغییرات بدخیم در سلول ها را متوقف کنند و مواد عامل سرطان را بلوك می کنند.
- غذاهاي دریایی، روغن ماهی :این غذاها به علت داشتن اسیدهاي چرب امگا ۳، سلنیم، روي، ویتامین E و... در پیشگیري از بسیاري از سرطان ها به خصوص سرطان سینه و روده نقش مهمی دارند.
- چاي سبز چینی: چاي سبز به علت داشتن ترکیبات ضد سرطانی مثل پلی فنل ها در پیشگیري از سرطان ها نقش مهمی دارند. پلی فنل ها، ترکیبات آنتی اکسیدانی هستند که از تشکیل سلول هاي سرطانی و تومر و رشد آن ها ممانعت می نمایند. بسیاري از مواد غذایی حاوي پلی فنل ها هستند، اما چاي سبز از آن جهت که در پروسه تولید آن، پلی فنل ها حفظ می شود، اهمیت ویژه اي دارند.

آیا رژیم هاي پرچرب با سرطان ارتباطی دارند؟
دریافت مقادیر زیادي چربی باعث افزایش احتمال خطر سرطان روده، سینه و کلیه می شود. رژیم هاي پرچرب به خصوص با منشاء حیوانی مثل گوشت قرمز، تخم مرغ، محصولات لبنی با مقادیر بالایی چربی و کلسترول خطر بروز انواع سرطان ها را افزایش می دهند.
بسیاري از مطالعات نشان می دهند که دریافت بالاي چربی به خصوص در زنان یائسه احتمال بروز سرطان سینه را افزایش می دهد. کاهش مصرف اسیدهاي چرب اشباع مثل انواع غذاهاي حیوانی، کره، لبنیات پرچرب، کله پاچه، امعاء و احشاء، گوشت هاي قرمز، خطر سرطان ها را کاهش می دهند. اما مصرف روغن ها با یک باند دوگانه مثل روغن زیتون خطر بروز بسیاري از سرطان ها به خصوص سرطان سینه را کاهش می دهند.

آیا چاقی باعث افزایش بروز سرطان ها می شود؟
بنابر مطالعات، ارتباط مثبتی بین شیوع بروز انواع سرطان ها و چاقی به خصوص در مورد سرطان سینه مشاهده شده است.
در افراد با نمایه توده بدنی بیش از ۳۰ نمایه توده بدن خطر مرگ و میر ناشی از تمام عوامل ذکر شده، افزایش می یابد.

آیا ورزش در پیشگیري از سرطان ها نقش دارند؟
عدم تحرك کافی و ورزش نیز یک عامل خطر براي انواع سرطان ها محسوب می شود. ورزش می تواند در پیشگیري از انواع سرطان ها به خصوص سرطان سینه، دستگاه تناسلی و کلیه اثر مطلوبی داشته باشد. ورزش با سرعت بخشیدن به انتقال مواد غذایی از روده، ممانعت از ترشح هورمون هاي جنسی و کاهش ذخایر سلول هاي چربی از سرطان ها پیشگیري می کنند (مقادیر زیاد هورمون هاي مردانه می توانند به ترکیبات سمی تبدیل شوند).
آیا براي پیشگیري از سرطان، پرهیز غذایی لازم است؟
براي پیشگیري از انواع سرطان ها باید از خوردن گوشت هاي سوخته یا زغال شده و همچنین ماهی سوخته پرهیز کرد.
کباب کردن و پختن زیاده از حد این غذاها ترکیباتی می سازد که آروماتیک هاي هتروسیلیک آیین دار نامیده می شود که برخی از آن ها ممکن است سرطان زا باشند.
- گوشت هاي قرمز مانند گوساله، بره و نیز فرآورده هاي گوشتی، چنانچه به صورت منظم و در حجم زیاد مصرف شوند ممکن است، خطر سرطان کلون، رکتوم، پانکراس، سینه، پروستات و کلیه ها را افزایش دهند. انجمن تحقیقات جهانی سرطانی، مصرف کمتر از ۸۰ گرم گوشت قرمز را در روز توصیه می کند.
- گوشت هاي فرآیندي مثل سوسیس و کالباس که ترکیبات نیتراتی به عنوان نگهدارنده و رنگ دهنده به آن ها افزوده می شود، سرطان زا می باشند.
- گوشت هاي دودي، ماهی، پنیر و سایر غذاهاي دودي حاوي ترکیبات هیدروکربنات هاي آروماتیک پلی سیکلیک هستند که از سوختن چوب ساخته می شوند، این مواد می توانند تغییرات سرطانی را آغاز کنند، پس باید به طور متعادل مصرف شوند.
- مصرف بالاي غذاهاي شور شامل محصولات مشخصا نمک داري مثل چیپس، پفک، خیار شور و .... ممکن است باعث افزایش خطر سرطان معده می شوند.
- مصرف تکه هاي چرب گوشت، کلوچه، نان هاي روغنی، کیک ها، بیسکویت ها، کره، روغن هاي جامد، مارگارین، سس ها، و سایر روغن ها را باید محدودکرد مصرف بالاي این غذاها خطر چاقی را افزایش می دهند و این امر شاید خطر سرطان سینه بعد از یائسگی و سرطان رحم و کلون را افزایش دهد.
- مصرف الکل، با سرطان هاي دهان، مري، حنجره و کبد، سینه، روده ارتباط دارد و باید از مصرف آن پرهیزکرد.
- از غذاهایی که از تاریخ مصرفشان گذشته است و آن هائی که به نظر کپکی و بو گرفته می آیند و یا اینک خوب نگهداري نشده اند، پرهیز کنید.

چه توصیه هاي غذایی براي کاهش خطر بیماري هاي بدخیم پیشنهاد می شود؟
- دریافت کافی مایعات
- کاهش مصرف چربی
- افزایش مصرف غذاهاي داراي فیبر، مانند: نان هاي تهیه شده از دانه کامل و غلات سبوس دار، سبزي ها و میوه هاي تازه
- مصرف روزانه انواع مختلف سبزي ها و میوه ها
- اجتناب از مواد احتمالا" سرطان زا با محدود کردن مصرف غذاهایی که با نمک، دود یا نیتریت ها حفظ می شوند، مانند گوشت هاي نمک سود شده، ماهی دودي، انواع سوسیس، کالباس و ......
- پرهیز از چاقی و حفظ وزن نرمال
- طبخ صحیح غذاها وپرهیز از مصرف زیاد غذاهاي سرخ شده و کبابی
- رعایت ۵ اصل کفایت، تنوع و تعادل و میانه روي و کنترل کالري در انتخاب غذاهاي روزانه
- ورزش و تحرك کافی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: